رنسیس لیکرت و سیستم‌های مدیریت

رنسیس لیکرت (Rensis Likert) و همکارانش در نتیجه مطالعات فراوان خود در زمینه رفتار سازمانی، برنامه‌هایی به منظور اجرای تغییرات سازمانی تهیه و اجرا کردند. از مهم‌ترین اهداف این برنامه‌ها سه مورد زیر بود:

• ۱- تغییر نگرش از مفروضات نظریه‌ی X به نظریه‌ی Y
• ۲- تغییر ترویج رفتار رشدنیافته به تشویق  و توسعه رفتار رشد یافته
• ۳- تاکید به هر دو عامل بهداشت و ارضای انگیزه‌ها (نه تنها تاکید بر مورد عوامل)

لیکرت در نتیجه مطالعات خود دریافت که سبک‌های متداول مدیریت سازمان‌ها را می‌توان بر روی پیوستاری از سیستم یک تا سیستم چهار نشان داد.

کاربردهای آزمون لیکرت:

۱) نمره‌گذاری سیستم مدیریت توسط کارمندان

برای سرعت‌بخشیدن تحلیل سبک مدیریتی یک سازمان، گروه لیکرت ابزاری ساخته است که به وسیله‌ی آن اعضا می‌توانند سازمان خود را برحسب سیستم مدیریت آن نمره‌گذاری کنند. این ابزار به منظور جمع‌آوری اطلاعات درباره‌ی پاره‌ای از ویژگی‌های موثر سازمانی طراحی شده است. (ابزار کامل شامل بیش از ۲۰ مورد است.) ویژگی‌ها شامل: 

• رهبری
• انگیزش
• ارتباط
• تصمیم‌گیری
• تعامل و تاثیرگذاری
• تعیین هدف
• فرایند کنترل مورد استفاده سازمان

نتایج برآمده از صدها سازمان نشان می‌دهد که: «هر مدیری واحد پرتولید را به سیستم چهار نزدیک‌تر از بخش کم‌تولید قرار می‌دهد.» لیکرت به طور خلاصه نتیجه گرفت  که هر قدر سبک مدیریت سازمان به سیستم چهار نزدیک‌تر باشد به احتمال زیاد حدنصاب تولید آن پیوسته بالا خواهد بود.

۲) آگاهی از ویژگی‌های سازمان در وضع موجود (از نظر کارمندان)

۳) آگاهی از ویژگی‌هایی که مطلوب است سازمان داشته باشد (از نظر کارمندان)

تحقیقات نشان داد که میان سیستم‌های مدیریت در وضع موجود و وضع مطلوب تفاوت بسیار زیادی وجود دارد. اطلاع از یافته‌ها و ایجاد تغییر چندان آسان نیست چون نیازمند بازآموزی بسیار گسترده همه‌ی افراد سازمان می‌باشد که هزینه‌ی بسیاری دارد.

این مطلب در نتیجه خلاصه‌سازی بخشی از فصل سوم کتاب «مبانی‌ رفتار سازمانی نوشته‌ی کنت بلانچارد و پال هرسی» شکل گرفته است.