پدران روانشناسی

در این مطلب به تعدادی از روانشناسانی که با تلاش پیگیر خود موجبِ رشدِ روزافزون علم روانشناسی شده اند، خواهیم پرداخت. تفاوت این افراد با دیگر تلاشگران این حوزه در شروع کردن کارشان در حوزه ای نوپدید از شاخه های روانشناسی بوده است. به همین دلیل است که به عنوان «پدر» آن حوزه نائل آمده اند.

۱

آرنولد گزل: پدر روانشناسی کودک

او روانشناس و متخصص اطفال آمریکایی بود که کتاب هایش تاثیر بسزایی در رشد کودکان در آمریکا داشت. گزل پیشگام استفاده از دوربین‌های فیلم‌برداری برای مطالعه رشد فیزیکی و ذهنی نوزادان و کودکان عادی بود. او به عنوان مدیر کلینیک رشد کودک در دانشگاه ییل (Yale) (۱۹۱۱-۱۹۴۸)، حجم زیادی از داده ها را  منتشر کرد و مجموعه بزرگی از فیلم ها را در مورد رشد کودک جمع آوری کرد. گزل در دانشگاه کلارک (Clark) ماساچوست زیر نظر استنلی هال (Stanley Hall) روانشناسی خواند. استنلی هال یکی از اولین روانشناسانی  بود که رشد کودک را مورد مطالعه قرار دارد. گزل در سال ۱۹۰۶ دکترای خود را از کلارک دریافت کرد و در سال ۱۹۱۱ برای سرپرستی کلینیک روانی ییل (بعدها کلینیک رشد کودک) به New Haven رفت. او که متقاعد شده بود که آموزش پزشکی برای مطالعات او در زمینه رشد کودک ضروری است، در رشته پزشکی تحصیل کرد و در سال ۱۹۱۵ مدرک M.D را از دانشگاه ییل دریافت کرد.

در ابتدا با توجه به رشد دیرتر از موعد (عقب ماندگی) به این نتیجه رسید که درک رشد طبیعی نوزاد و کودک برای درک نابهنجاری دوران کودکی ضروری است. او سپس مطالعات خود را در مورد رشد ذهنی نوزادان آغاز کرد و تا سال ۱۹۱۹ عمدتاً به توسعه ذهنیت عادی نوزادان توجه کرد. او روش های جدیدی برای مشاهده و اندازه گیری رفتار با استفاده از محیط های کنترل شده و محرک های دقیق پیدا کرد. از سال ۱۹۲۶ دوربین فیلم به ابزار اصلی تحقیق او تبدیل شد. براساس تحقیقات او حدود ۱۲۰۰۰ کودک در سنین و سطوح مختلف رشد به وسیله دوربین از طریق شیشه آینه‌ای (یک طرفه) فیلبرداری شدند. پرونده این کودکان از بدو تولد تا اواخر نوجوانی جمع آوری شد. از این مشاهدات گزل نتیجه گرفت که برای اینکه یادگیری کودک بر رفتار او تاثیر بگذارد، او باید به مرحله خاصی از بلوغ رسیده باشد. او متوجه شد که برای رشد یک طرح وراثتی در چهار حوزه مهارت های حرکتی، رفتار انطباقی، رشد زبان و مهارت های فردی و اجتماعی وجود دارد. او در کتاب دوران نوزادی و رشد انسان (۱۹۲۸)، برنامه ریزی برای رشد ارائه داد. برای ارائه این برنامه ریزی از ۱۹۵ مورد رفتاری برای ارزیابی نوزادان در سنین ۳ تا ۳۰ ماه استفاده کرده بود. در سال ۱۹۳۸ Gesell و Helen Thompson یک برنامه رشد اصلاح شده برای ارزیابی نوزادان در اوایل چهار هفته پس از تولد تهیه کردند. اگرچه برنامه های او مورد انتقاد برخی کارشناسان قرار گرفت، اما مورد استفاده گسترده قرار گرفت. او پیشنهاد کرد که به جای سهل انگاری بیش از حد یا قوانین سفت و سخت، یک راهنمایی دقیق، بهترین رویکرد را برای تربیت کودکان فراهم می کند. گزل علاوه بر مطالعات خود در مورد رشد طبیعی، به سؤالاتی مانند عوامل روانی در فرزندخواندگی و تأثیر زایمان زودرس بر رشد ذهنی نیز توجه کرد. او به عنوان مشاور پژوهشی برای مؤسسه توسعه کودک Gesell در نیوهیون، که کار کلینیک Yale را از سال ۱۹۴۸ تا زمان مرگش ادامه داد، خدمت کرد.

معروف ترین آثار او در حوزه رشد کودک:
اطلس رفتار نوزاد An Atlas of Infant Behavior (1934)
مقدمه ای بر مطالعه رشد انسانی (۱۹۴۹) An Introduction to the Study of Human Growth
کودک از پنج تا ده The Child from Five to Ten (1946)
جوانی: سالهای ده تا شانزده Youth: The Years from Ten to Sixteen (1956)

۲

لایتنر ویتمر: پدر روانشناسی بالینی

۳

گوردن آلپورت: پدر روانشناسی شخصیت

۴

کورت لوین: پدر روانشناسی اجتماعی

پدر روانشناسی شناختی: اولریک نیسر
پدر روانشناسی کاربردی: هوگو مانستربرگ
پدر روانشناسی من: هاینس هارتمن
پدر روانشناسی تحولی: ژان پیاژه
پدر روانکاوی: زیگموند فروید

پدر روانشناسی مثبت گرا: مارتین سلیگمن

این مطلب در دست تکمیل و اصلاح است.