با توجه به اینکه بسیاری از صاحب‌نظران رشته‌ی رهبری سبک هنجاری خاصی پیشنهاد می‌کنند اما در عین حال ممکن است کاربرد آنها به همان محیط‌ها محدود شود.
پس می‌توان فرمول پیشین را چنین بازنویسی کرد:
فرمول پیشین (L=F (leader, follower, situational
فرمول بازنویسی (E=F (leader, follower, situational
لقمه: فرمول اول اشاره می‌کند که فرایند رهبری تابعی از متغیرهای رهبر، پیرو و متغیرهای موقعیتی است، در صورتی که فرمول دوم تاکید دارد که اثربخشی تابعی از متغیرهای رهبر، پیرو و متغیرهای موقعیتی است.
مفهوم رهبری انطباق‌پذیر را این چنین می‌توان بیان کرد:
«هر اندازه که مدیر سبک رفتار رهبری خود را متناسب با وضعیت خاص و نیازهای زیردستانش انطباق‌پذیر سازد به همان اندازه در رسیدن به هدف‌های شخصی و سازمانی اثربخش خواهد بود.»
مدل اقتضایی رهبری (Leadership Contingency Model)
۱
مفهوم رفتار رهبری انطباق پذیر وجود «بهترین» سبک رهبری را زیر سؤال می‌برد: در واقع سبکی به عنوان بهترین مطرح نیست بلکه «اثربخش‌ترین سبک» برای یک موقعیت خاص مطرح است.
فرد فیدلر (Fred Fiedler) مدل «اقتضایی رهبری» را پیشنهاد کرده است که سه موقعیت خاص برای رهبر مطلوب یا نامطلوب معرفی می‌کند:
- ۱) روابط شخصی او با اعضای گروهش: روابط رهبر – عضو گروه
- ۲) میزان ساخت‌مندی وظیفه‌ای که گروه به ایفای آن مکلف شده است: ساختار وظیفه
- ۳) قدرت و اختیاری که مقام او فراهم می‌کند: قدرت مقام
فیدلر مطلوب بودن موقعیت را چنین تعریف می‌کند: «حد و اندازه‌ای که موقعیت رهبر را قادر می سازد نفوذ و تأثیر خود را در گروه به کار گیرد.»
۲
در این مدل هشت ترکیب ممکن است از این سه متغیر به وجود آید. وقتی وضعیت رهبری از قوی به ضعیف تغییر پیدا کند، در یکی از این هشت ترکیب قرار خواهد گرفت.
فیدلر کوشیده است که مشخص کند برای هر یک از هشت موقعیت چه سبکی اثربخش‌ترین نوع رهبری به نظر می‌رسد. او چنین نتیجه گرفته است:
- رهبران وظیفه‌مدار در موقعیت‌های گروهی هنگامی بهترین عملکرد را دارند که موقعیت برای آنها یا خیلی مطلوب یا خیلی نامطلوب باشد.
- رهبران روابط‌مدار در موقعیت‌هایی که از لحاظ مطلوبیت متوسط هستند بهترین عملکرد را دارند.
سبک‌های رهبری متناسب با موقعیت‌های گروهی گوناگون
| سبک وظیفه‌مدار | سبک رابطه‌مدار | سبک وظیفه‌مدار |
| موقعیت نامطلوب رهبری | موقعیت متوسط از لحاظ مطلوبیت برای رهبر | موقعیت مطلوب رهبری |
توجه: پیوستار فیدلر در نظر می‌گیرد که فقط دو سبک رهبری وجود دارند: «وظیفه‌مدار و رابطه‌مدار»
این مطلب در نتیجه خلاصه‌سازی بخشی از فصل چهارم کتاب «مبانی رفتار سازمانی نوشته‌ی کنت بلانچارد و پال هرسی» شکل گرفته است.
